Vertrekpunt van het programma dat het saxofoonkwartet Bl!ndman en het Danel Strijkkwartet voorstellen, is ‘LOVE in, Doppelquartett met Henry‘. Dit is een hommage aan Henry Purcell die deSingel bestelde bij de Duitse componist Helmut Oehring. Oehring werd opgevoed door dove ouders, met een wonderlijke verhouding tot de fenomenen klank en taal als gevolg. Danel en Bl!ndman weven een mooie matrix rond dit werk: drie fantasia’s van Purcell, gezet voor octet, een ‘zuiver’ strijkkwartet en dito saxofoonkwartet van Oehring en tenslotte het woordspelerige ‘Gestimmtseit‘ dat Eric Sleichim, oprichter van Bl!ndman, eveneens voor deze gelegenheid schreef.
De muziek van de Berlijnse componist Helmut Oehring (1961) werd korte tijd geleden nog beschreven in termen van Heavy-Metal, omdat zij de luisteraar durft aanvallen met een onverdraaglijke luidheid die zelfs lichamelijk voelbaar is door de heftigheid van de trillingen. Oehring is in Oost-Berlijn uit dove ouders geboren. Hij groeide op met gebarentaal en leerde pas als vierjarige spreken in een gastfamilie. Plots hoorde hij tot zijn eigen verbazing dat er mensen waren die konden praten. Een autobiografische verklaring voor zijn ‘luide’ muziek? Moet het verwondering wekken dat hij zegt zijn meest complexe ideeën nog steeds in gebarentaal te denken en dat hij geobsedeerd is door het omzetten van de gebarentaal in muziek? "Gebarentaal is uniek door haar grammatica in de ruimte. Deze zeer complexe grammatica wil ik in schrift brengen in een eerste fase, om dat in een tweede fase in klank om te zetten." Oehring wil dus het niet-hoorbare hoorbaar maken.
Oehring had geen contact met klassieke muziek tijdens zijn jeugd, "noch met levende, en ook heel weinig met dode componisten". Hij deed niets anders dan improviseren op gitaar. Hij luisterde naar rock en jazz, en later naar barok en classicisme en pas veel later naar hedendaagse muziek. Hij is op z’n eentje beginnen componeren: hij heeft ‘plots’ een strijkkwartet geschreven, nadat hij Bartóks strijkkwartetten op de televisie meegemaakt had. Hij schreef ’s nachts en werkte overdag als tuinier op een kerkhof. En dan is alles losgebarsten, in 1988, succes. Sindsdien is hij op alle gespecialiseerde festivals en in concertzalen een graag geziene gast. Mooie sprookjes bestaan blijkbaar nog altijd.
Helmut Oehring, Stille.Macht!
‘Stille.Macht!’ is gebaseerd op het orkestwerk ‘Cruisen’ dat Oehring componeerde in 1999. ‘Cruisen’ is een Amerikaanse term voor hoe een psychopaat de tijd tussen twee moorddaden doorbrengt. In de Verenigde Staten rijden ‘serial killers’, voor ze opnieuw toeslaan, vaak duizenden kilometers over de ‘highways’.
In het orkestwerk heeft Oehring met 10 celli, 6 contrabassen en 4 trombones gekozen voor lage tot extreem lage klanken. In de bewerking voor saxofoonkwartet keert dit ‘laag’ terug in de bezetting met drie baritonsaxofoons.
Helmut Oehring, Marie B.
Helmut Oehring: "… Omdat een achtjarig Brits schoolmeisje overdreven door haar medeleerlingen gepest werd, verhing ze zich aan een koord. Volgens een krantenartikel in ‘The Independent’ heeft de politie geen aanwijzingen voor een misdaad gevonden. Het meisje, geïdentificeerd als Marie Bentham, werd steeds vaker door haar schoolkameraden gepest en weigerde maandag na het kerstverlof naar school te gaan. Londen, 5 januari 1999 (dpa, AFP)"
Eric Sleichim, Gestimmtseit
‘Gestimmtseit’ gaat uit van een vroeg gedicht van Pier Paolo Pasolini (uit de bundel ‘L’usignolo della chiesa cattolica’ met poëzie uit de jaren 1943-49). In het door Sleichim gebruikte gedicht schetst Pasolini zichzelf, in afzondering op zijn kamer, in de periode van ontluikende besef van zijn homoseksualiteit. Hij is naakt en kijkt narcistisch naar zijn evenbeeld in de spiegel. Sleichim: "Het gedicht omschrijft een gevoel van volledig opgesloten zitten. De muziek is een reconstructie daarvan. Als luisteraar zit je opgesloten in die kamer. Tegelijkertijd is het publiek ook voyeur."
Programma :
- Helmut Oehring, LOVE in, Doppelquartett mit Henry
- Henry Purcell, Fantasia 1
- Helmut Oehring, marie B
- Henry Purcell, Fantasia 2
- Helmut Oehring, Stille.Macht!
- Henry Purcell, Fantasia 3
- Eric Sleichim, Gestimmtseit
Tijd en plaats van het gebeuren :
Blindman – Quatuor Danel : Doppelquartett mit Henry
Vrijdag 18 januari 2008 om 20.15 u
Handelsbeurs
Kouter 29
9000 Gent
Meer info : www.handelsbeurs.be, www.blindman.be , www.quatuordanel.com en www.helmutoehring.de
Eric Sleichim op www.blindman.be en www.matrix-new-music.be
Helmut Oehring op www.boosey.com
Bron : Tekst Yves Knockaert voor deSingel, 21 november 2006
Extra :
Rotes Rauschen. Interview met Helmut Oehring, Andrea Thilo op www.zeit.de, 2008
Elders op Oorgetuige :
Studenten Muziekkapel Koningin Elisabeth brengen Schönberg en Oehring, 2/12/2007
Pasolini en de 120 dagen van Sodom, 23/04/2007
Intra-Muros : de genadeloze spiegel van Pasolini, 11/01/2007
Het ongehoorde : Helmut Oehring & Eric Sleichim, 24/11/2006