Het festival Ars Musica viert zijn twintigste verjaardag en doet dat samen met deSingel in een Antwerpse concertvierdaagse. Asko en Schönberg Ensemble openen de reeks met niemand minder dan topviolist Frank Peter Zimmermann in het Vioolconcerto van György Ligeti (1923-2006). De componist onderzoekt in dit baanbrekende werk nieuwe toonsystemen die een alternatief bieden voor het West-Europese welgetemperde systeem en voor de twaalftoonstechniek. Bovendien verwerkt hij er tal van citaten van andere componisten in. Zimmermann en Asko/Schönberg onder leiding van de Leeuw maakten van dit werk recent een zeer geprezen cd-opname.Daarnaast dirigeert Reinbert de Leeuw een rist indringende twintigste-eeuwse meesterwerken die als een referentiekader voor Ligeti mogen gelden. De aangrijpende ‘Musica Concertante‘ van de Hongaarse Kodály- en Bartókdiscipel Sándor Veress (1907-1992), naast Claude Viviers (1948-1983) theatrale ‘Trois airs pour un opéra imaginaire‘ met de verbluffende Amerikaanse sopraan Susan Narucki. En werk van die andere radicale vernieuwer, Conlon Nancarrow (1912-1997), die een onmiskenbare invloed op Ligeti had.
De grote vioolconcert-leveranciers uit de romantiek zouden zich bij Ligeti’s Vioolconcert vermoedelijk doodschrikken. Diens bizarre klankkleuren en pulserende ‘raderwerkjes’ geven je het gevoel of je in een buitenaardse fabriek rondloopt. Daarin duiken plots warme harmonieën of folkloristische dansmotiefjes op, dus je weet dat het mensenwerk is. En juist dat maakt het zo beklemmend en fascinerend.
Een imaginair land, zo zou je Ligeti’s klankuniversum kunnen noemen – een land met meerdere bewoners, want Claude Vivier claimde er een eigen afgelegen hoekje met serene, sprookjesachtige vergezichten. Conlon Nancarrow zocht zijn heil in de machinekamer: uit muziek die hij aanvankelijk voor mechanische instrumenten componeerde, ontstond werk dat (nog net) door levende musici kan worden uitgevoerd.
En aangezien nieuwe klankwerelden altijd ergens vandaan komen, klinkt er een stuk van Sándor Veress, Ligeti’s leermeester en hoeder van diens Hongaarse wortels.
Programma :
- Sándor Veress, Musica Concertante per 12 archi (1966)
- Claude Vivier, Trois Airs pour un opéra imaginaire (1982)
- Conlon Nancarrow (arr. Carlos Sandoval), Three Movements (1993)
- György Ligeti, Vioolconerto (1990/1992)
Tijd en plaats van het gebeuren :
Asko & Schönberg Ensemble : Veress, Vivier, Nancarrow, Ligeti
Woensdag 25 maart 2009 om 20.00 u (Inleiding door Yves Knockaert om 19.15 u)
deSingel – Blauwe zaal
Desguinlei 25
2018 Antwerpen
Meer info : www.desingel.be, www.arsmusica.be en www.schoenberg-ensemble.nl
Extra :
György Ligeti : www.gyoergy-ligeti.de en www.arsmusica.be
Györgi Ligeti (1923 – 2006): emotioneel scepticus, Jan de Kruijff op www.musicalifeiten.nl, juni 2006
Sándor Veress : www.veress.net en en.wikipedia.org
Conlon Nancarrow, Godfried-Willem Raes op www.logosfoundation.org
Kyle Gann’s Conlon Nancarrow Web Page op www.kylegann.com
Claude Vivier : brahms.ircam.fr, www.thecanadianencyclopedia.com en www.arsmusica.be
Elders op Oorgetuige :
Over humor en angst voor de dood : Ligeti’s Le Grand Macabre voor het eerst in De Munt, 20/03/2009
Ars Musica Liège : Ligeti, Dusapin en Mantovani, 16/03/2009
Gevlamde zijde uit verre streken : Brussels Philarmonic brengt Webern, Parra, Ligeti en vader en zoon Pousseur in Flagey, 13/03/2009
Ars Musica viert twintigste verjaardag, 7/03/2009
Jean-Guihen Queyras met Brits-Hongaars programma in de Bijloke, 4/03/2009
Conlon Nancarrow opener van de Week van de Hedendaagse Muziek, 27/02/2009
La machine à remonter le son : Claude Vivier, 6/01/2007
De hemelse zelfkant van Claude Vivier, 12/09/2006
Componist György Ligeti overleden, 13/06/2006