
In het kader van
Europalia China maakt Vooruit begin december plaats voor
China Express, een doortocht van de Chinese muzikale ondergrond opgetrokken uit traditionele instrumenten, elektronica, Game Boys, volksliederen, freejazz, breakcore en soundscapes. China Express dompelt je drie dagen onder in
de muzikale onderstroom van China. Want de underground muziekscene die zich achter de grote muur bevindt, staat misschien wel dichter bij ons dan we denken.
China Express geeft je een inkijk in de tegencultuur van een miljoenenstad als Peking, een bloeiende biotoop vol verrassende artiesten die voortdurend evolueren en hun grenzen verleggen.
Op drie thema-avonden (voices, encounters & electronics) met korte maar krachtige concerten bouwt het muziekfestival van Vooruit een brug tussen West en Oost. Of moeten we zeggen een tunnel, want sommige muzikanten worden immers niet erg geapprecieerd door de Chinese autoriteiten. Op de Chinese radio zal je hun songs dus niet horen en ook de kansen om hen hier live aan het werk te zien, zijn zeer gering. Bovendien koppelt Vooruit een aantal artiesten ook aan binnenlands muziekgeweld voor een crossculturele ontmoeting.
China Express verzamelt niet alleen muzikanten die uitblinken in traditionele Chinese instrumenten als de ‘guqin’ en ‘guzheng’ (tafelharpen), maar ook heuse gitaarvirtuozen, stemkunstenaars en noise-, avant-garde- of elektronica-artiesten die Aphex Twin of Alec Empire als voorbeeld nemen. Sommigen hebben hun eigen kleine platenlabel, anderen hebben al samengewerkt met Einstürzende Neubauten, Sonic Youth of John Zorn. Allemaal zijn ze op hun manier anders, spannend en ongehoord.
Karaoke
De eerste dag van China Express (2 december) is gebouwd rond de stem, waarbij enkele Chinese vocalisten tekenen voor korte sets van ongeveer een kwartier. De bekendste van hen is Gong Linna die naar Gent komt met een zeskoppig begeleidingsensemble bestaande uit traditionele Chinese instrumenten. Op haar laatste cd is ze te horen in een repertoire van volksliederen, die ze brengt met haar typisch, hoog en helder timbre. De vocale zuiverheid en de precieze intonatie laten de melodische liederen tot hun recht komen, of de muziek nu snel en speels klinkt of gedragen plechtstatig. Andere zangeressen die diezelfde avond te horen zullen zijn, zijn Li Huafu, Li Huaxiu, Wang Zhifang en He Jinhua.
Iets meer tijd krijgt de in Beijing geboren en opgegroeide Wu Fei. Deze guzhengspeelster en zangeres belandde op 23-jarige leeftijd in de VS waar ze studeerde aan Mills College en in contact kwam met de downtownscene van New York. Op haar debuutplaat ‘A Distant Youth’ kreeg ze de hulp van Fred Frith en Carla Kihlstedt en daarbuiten speelde ze ook samen met Béla Fleck, Cecil Taylor en John Zorn. De link met deze laatste vertaalde zich ook naar andere terreinen. Fei’s laatste album ‘Yuan’ verscheen op Zorns Tzadik label en ze werd voor een maand aangesteld als curator voor Zorns club The Stone in New York. Muzikaal valt vooral Wei’s veelzijdigheid op. Ze kan zowel solo, als met strijkers of in een improvtrio functioneren en speelt even gemakkelijk klassieke als prepared guzheng waarbij ze melodie, effect en virtuositeit perfect in balans weet te houden.
Om de dag rond de menselijke stem af te ronden, verhuist China Express naar het Vooruit Café waar het publiek zelf aan de slag kan in een karaoke: gratis voor iedereen tussen Gent en Beijing.
Kosmos
Traditioneel bij de geografische themafestivals in Vooruit zijn de samenwerkingen tussen bezoekende muzikanten en collega’s uit de Belgische scène. Op 3 december staat China Express helemaal in het teken van deze ontmoetingen. Zelfs voor het publiek, want ook op de tweede dag zal Wu Fei present zijn, waarbij ze te horen is in het gezelschap van gitarist Jean-Yves Evrard (Mâäk’s Spirit) en twee dames die doorgaans actief zijn in de wereld van de moderne “klassieke” muziek: pianiste Heleen Van Haegenborgh (studente van Jan Michiels) en Champ d’Action bassiste Anne Eysermans
Een andere, deels vrouwelijke alliantie wordt deze tussen Jürgen De Blonde (Köhn) en zijn Chinese tegenhangster Shenggy (Shen Jing). Dat deze jonge elektronica muzikant een zwak voor de kosmos heeft, mag niet verbazen met een vader die werkzaam is in het Chinese ruimtevaartprogramma. Zelf vertaalt ze haar fascinatie echter naar verfijnde, abstracte elektronica, een bezigheid die ze combineert met studies filosofie en moderne literatuur in Londen.
Voor de mannelijke inbreng zorgt Li Tie Qiaodie via de bamboefluit tot de saxofoon kwam. Hij geldt als een van de boegbeelden van de Chinese geïmproviseerde muziek en stond mee aan de wieg van de Beijing Free Improvisation Alliance. Tijdens een verblijf in Oslo begon deze autodidact te experimenteren met elektronica, een evolutie waarvan het resultaat terug te horen is op zijn recentste cd ‘Wind of Lunacy’. Naast alt- en tenorsax (al dan niet alleen met of juist helemaal zonder mondstuk) gebruikt Li Tie Qiao hier ook de effecten van de Boss VF-1, waarmee hij zijn eigen geluid verschillende gedaanten laat aannemen: van wind over regen tot een pingpongwedstrijd. Voor China Express koppelt Vooruit hem aan de 22-jarige jazzdrummer Lander Gyselinck.
Voor de verschillende samenwerkingsverbanden uitgespeeld worden, maakt het festival op de tweede dag even plaats voor een soloartiest. Xiao He is in China ook bekend als zanger/gitarist van de rockgroep Glorious Pharmacy, waar ook Li Tie Qiao ooit deel van uitmaakte. Xiao He – die volgens Timeout Beijing Magazine tot de 20 “coolste” rocksterren van China behoort – laat voor China Express zijn band thuis. Een klassiek singer-songwriteroptreden staat echter ook niet op het programma. De vreemde stemgeluiden en de geluidseffecten die He meesleurt maken van zijn optredens performances waarbij de muziek meer naast dan op de klassieke songpaden gaat.
Buddhamachines
Op de laatste dag van China Express komt het festival in elektronisch vaarwater terecht. De geest van de vorige dag wordt daarbij nog even verder gezet door de samenwerking tussen Wu Na op guqin en de Gentse elektronica-artieste Esther Venrooy, twee dames die reeds eerder samen door China tourden. Het klassieke geluid van de guqin en de soundscapes van Venrooy zetten de toon voor de volgende optredens, waarbij ook het fijnere werk domineert, bijvoorbeeld bij Yan Jun. Als labelmanager, auteur, concertorganisator en muzikant geldt hij als peetvader van de Chinese experimentele muziek. Bij zijn performances gebruikt hij vooral eenvoudig materiaal als cd-spelers of een iPod, waarmee hij loops, feedback, veldopnames en eigen spoken word in een minimalistisch geheel samenbrengt.
Al even secuur klinkt het duo FM3 (Zhang Jian en de uitgeweken Amerikaan Christiaan Virant). Hun vorige passage in Vooruit (2004, tijdens een Kraak-concert) zal menig bezoeker nog vers in het geheugen liggen: het publiek zittend in zetels of liggend op de grond en muziek die bijna niet hoorbaar was, maar wel met een maximaal impact en een optimaal concentratie bezat. Het duo maakte naam met de buddhamachines, kleine apparaatjes die een geloopt geluid produceren. Net als in 2004 zullen Jian en Virant ook nu weer met dit materiaal aan de slag gaan. Alleen zal door het toegenomen materiaal de muziek nu complexer en gevarieerd zijn.
Na de ingetogen sets neemt China Express een laatste bocht richting meer dansbare elektronica. Bij M6 valt
de “schade” nog mee, zoals te horen is op zijn vorig jaar verschenen album ‘Post Haze’. De exacte geprogrammeerde en haast wetenschappelijk cleane elektronica vertoont sporen van dub, harmonie en melodie, maar blijft toch grotendeels abstract. Voor en na het optreden van M6 vliegen het tempo en de decibels de hoogte in met respectievelijk de breakcore van iLOOP en de digitale hardcore van de met Game Boy en laptop gewapende Sulumi (in het dagelijkse leven: Sun Dawei). Heel andere muziek dan de zangeressen van de eerste dag, maar nog steeds een wagon van de China Express.
Tijd en plaats van het gebeuren :
China Express – Sounds from the Underground
Van woensdag 2 t.e.m. vrijdag 4 december 2009
Kunstencentrum Vooruit
Sint-Pietersnieuwstraat 23
9000 Gent
Het volledige programma en alle verdere info vind je op www.vooruit.be
Artikel grotendeels overgenomen van Kwadratuur.be
Aankondiging China Express, Koen Van Meel op Kwadratuur.be, 20/11/2009