Donderdag brengt het Ensemble Musiques Nouvelles nieuw werk voor ensemble en lichtontwerp van de Amerikaanse componist David Lang. Lang is vooral bekend als een van de oprichters van het New Yorkse festival/collectief/ensemble Bang on a Can, dat furore maakte door de branie waarmee ze uit een brede waaier van invloeden, van klassiek tot rock, nieuwe muziek scheppen. Zo weigert ook David Lang te kiezen tussen verschillende stijlen, maar maakt hij muziek die tegelijk ruw en complex, zacht en dissonant of brutaal en melodieus kan zijn. Zijn werken variëren van introverte, bijna etherische stukken (The Passing Measures) tot harde, rockachtige dingen (How to pray). Vorig jaar won zijn The Little Match Girl Passion de prestigieuze Pulitzerprijs, wat voor een componist die nadrukkelijk buiten het klassieke establishment opereert, vrij uniek is.
David Lang (1957) is een van de meest vooraanstaande Amerikaanse componisten van zijn generatie. Stilistisch bouwt zijn muziek verder op de verworvenheden van de minimal music, waarbij voor Lang en zijn New-Yorkse generatiegenoten merkwaardig genoeg niet enkel de Amerikaanse minimal music-scène met boegbeelden als Steve Reich en Philip Glass de grote voorbeelden waren, maar bovenal de veel brutalere, slagvaardige variant van het minimalisme zoals dat door de Nederlandse componist Louis Andriessen was neergezet. Net als de minimalisten voor hem, verkoos Lang ook het heft in eigen handen te nemen en als jonge componist niet (vruchteloos) te wachten tot de orkesten en andere ensembles kwamen aankloppen om werken te bestellen. Samen met zijn vrienden, collega-componisten Michael Gordon en Julia Wolfe richtte hij het New Yorkse festival/collectief/ensemble ‘Bang on a Can’ op, dat furore maakte door de branie waarmee ze uit een brede waaier van invloeden, van klassiek tot rock, nieuwe muziek schiepen. ‘Bang on a Can’ was (en is nog steeds) een soort van vrijplaats waar muziek van artiesten die buiten de lijntjes kleuren en zich niet zomaar in een bepaalde categorie laten onderbrengen, aan bod kon komen. Zo weigert ook David Lang te kiezen tussen verschillende stijlen, en maakt hij muziek die tegelijk ruw en complex, zacht en dissonant of brutaal en melodieus kan zijn. Zijn werken variëren van introverte, bijna etherische stukken (The Passing Measures) tot harde, rockachtige composities (How to pray). Zijn muziek kan zowel razend complexe ritmische elementen hanteren (The Anvil Chorus, The So-Called Laws of Nature) als (bedrieglijke) eenvoud (The Little Match Girl Passion). In 2008 won zijn The Little Match Girl Passion voor vocaal kwartet de prestigieuze Pulitzerprijs, wat voor een componist die nadrukkelijk buiten het klassieke establishment opereert, vrij uniek is.
Voor zijn nieuwste werk Darker dat in Brugge zijn wereldcreatie beleeft, heeft David Lang gekozen om een theatraal aspect in het werk te verwerken, dat echter ook niet te prominent mocht zijn. De keuze viel op een lichtontwerp dat speciaal voor deze gelegenheid is gemaakt door Koert Vermeulen, en dat subtiel het verloop van het werk kan volgen en versterken. Dat evolueert (zoals Lang het omschrijft) van “relatief lichter naar een beetje donkerder, of van gematigd optimistisch naar iets minder optimistisch”. De uitdaging voor de componist bestond erin een werk te componeren dat in staat was te veranderen, of eigenlijk om anders ervaren te worden naarmate de belichting veranderde. Lang beschrijft Darker dan ook als een overwegend statisch werk, met snelle beweging aan de oppervlakte (de violen hebben véél noten te spelen) maar daaronder desondanks een zeer langzame evolutie. Het is een monolithisch werk, dat door Lang ook bewust als een object is geconcipieerd, dat je als luisteraar als het ware geleidelijk vanuit verschillende richtingen kan bekijken, analoog met de veranderende belichting die de luisterervaring onvermijdelijk beïnvloedt.
Die geleidelijke werking, de statische benadering en de manier waarop de muziek zich slechts zeer beperkt beweegt van de ene emotionele sfeer naar de andere is hier een zeer bewuste keuze. Zo geeft Lang aan in zijn commentaartekst bij deze compositie: “Er is een grote afstand tussen de wijze waarop klassieke muziek ons leert om emoties te ervaren en de manier waarop onze emoties daadwerkelijk ervaren worden. Wij hebben een grote traditie in de westerse muziek om grote emotionele stemmingswisselingen te aanvaarden, wij hebben er geen probleem mee om te denken dat een werk naadloos kan overgaan van iets dat fluisterzacht is naar iets dat oorverdovend luid is. Wanneer ik echter denk aan hoe dat in mijn dagelijkse leven in zijn werk gaat, dan denk ik niet in termen van reusachtige emotionele sprongen van het ene uiterste naar het andere – meestal gaat mijn emotionele register niet op heel korte tijd van extreme gelukzaligheid naar de meest smartelijke ellende en weer terug – mijn emotionele register is veel beperkter en evolueert veel geleidelijker dan dat. In mijn compositie Darker wilde ik een muziekstuk componeren dat veel nauwkeuriger overeenstemt met mijn persoonlijke emotionele narratief, dan met het narratief dat we hebben geërfd van de dramatische muziek uit het verleden.
Darker is op veel vlakken daarom meer een object dan een muziekstuk. Het is een lange, trage overgang van iets gelijkmatigs en aangenaams naar iets minder aangenaams. Net zoals het leven levert mijn stuk een hevige inspanning om een kleine afstand af te leggen: van mooi naar een beetje minder mooi en van een beetje licht, naar een tikkeltje donkerder.”
David Lang droeg Darker op aan Jeanette Yanikian, de vorig jaar overleden echtgenote van zijn muzikale mentor, Louis Andriessen.
Programma :
- David Lang (1957), Darker
wereldcreatie voor ensemble en lichtontwerp, in opdracht van Concertgebouw Brugge en Ensemble Musiques Nouvelles
Tijd en plaats van het gebeuren :
Ensemble Musiques Nouvelles : David Lang, Darker
Donderdag 1 april 2010 om 20.00 u (Inleiding door Maarten Beirens om 19.15 u )
Concertgebouw Brugge
’t Zand 34
8000 Brugge
Meer info : www.concertgebouw.be, www.arsmusica.be en www.musiquesnouvelles.com
——————————–
Ensemble Musique Nouvelles : David Lang Enlightened Concert
Woensdag 26 mei 2010 om 20.15 u
Flagey – Studio 4
H.-Kruisplein
1050 Elsene (Brussel)
Meer info : www.flagey.be
Bron : Tekst Maarten Beirens voor Ars Musica
Extra :
David Lang : www.bangonacan.org, www.schirmer.com en en.wikipedia.org
‘Wie zich meet met Bach, is heel moedig, of heel dom’ , interview Maarten Beirens met David Lang, www.standaard.be, 31/03/2010
Elders op Oorgetuige :
Nieuwe dynamiek van openheid en ontdekking voor Ars Musica 2010, 26/
02/2010
De Volharding plays Bang on a Can en Iva Bittová & Bang on a Can All Stars, 12/10/2008
Writing on Water : London Sinfonietta, Peter Greenaway & Brody Neuenschwander in Brugge, 14/05/2008
Tijdens deze Q-O2 concertavond nemen twee uitgesproken minimalistische duo’s ons mee op een muzikale ontdekkingsreis. Beide duo’s werken vooral aan detail en textuur. De vier muzikanten hebben veel affiniteit met beeldende kunst en performance hetgeen zich weerspiegelt in de conceptuele aanpak van hun optredens.
Van woensdag 31.03 tot 02.04.2010 strijkt Ars Musica in Brugge neer! Met drie sterk verschillende componisten brengt het Concertgebouw een heel gevarieerd en internationaal drieluik als afsluiter van het festival. Toch is er een belangrijk gemeenschappelijk thema: alle drie verbinden de voorstellingen muziek met andere media: licht, projecties, dans. Het festival ARS MUSICA BRUGGE opent met de gloednieuwe dansvoorstelling Glossopoeia van Richard Siegal. De New Yorkse choreograaf en performer onderzoekt de relatie tussen dans en muziek in een sublieme nieuwe creatie voor drie dansers, vier musici, live-elektronica en video.
Enkele seizoenen terug was het Gryphon Trio maar liefst drie dagen te gast in het Paleis voor Schone Kunsten. Mozart stond toen centraal, maar ook hedendaagse componisten kwamen aan bod. Woensdag combineert het trio klassiek met een vluchtige ode aan Mozart, van de hand van hedendaagse romanticus Valentin Silvestrov.
In zijn ‘Lamentaties‘ uit 1585 baseerde Orlandus Lassus zich op het boek Jeremia uit het Oude Testament, waarin de profeet de verwoesting van de tempel in Jeruzalem (586 v. Chr.) beweent. Volgens Jeremia is deze ramp een straf van God voor de zonden van het Israëlische volk. Met veel introspectie verklankt Lassus de angst, het verdriet en de reddeloosheid van de slachtoffers in zijn meerstemmige compositie. Componist Anthony Fiumara schreef ‘Bruchstücke‘ tussen de lamentaties van Lassus in. Ruïnemuziek die een verbond sluit tussen de verwoeste steden uit heden en verleden. Als verre herinnering aan de oude muziek lijkt Lassus op te duiken aan het rusteloze wateroppervlak van onze eigen tijd.
Pascal Rophé plaatst de wereldcreatie van de Achtste symfonie van Luc Brewaeys naast schitterende Franse orkestwerken uit de 20ste eeuw die geschiedenis hebben geschreven. Henri Dutilleux deed met zijn Vioolconcerto minder stof opwaaien dan Stravinsky met zijn Sacre du Printemps in 1913, maar dankzij de topkwaliteit en zijn pure schoonheid eist ook dit werk een ereplaats op in het repertoire van de toekomst.
Colette Broeckaert is laatstejaarsstudent piano aan het conservatorium van Gent. In het kader van haar eindproject organiseert ze een concert opgebouwd rond de muziek van de jonge Duitse componist Martin Schüttler.
Onverwachte geluiden en luisteren staan opnieuw centraal in deze vijfde Displaced Sounds. De muziek van de intrigerende Toshiya Tsunoda verkent minimale subsonische vibraties. Met zijn field recordings en subtiele collages registreert hij vaak het geluid van ‘onhoorbare’ materialen en objecten. Tsunoda exploreert op weergaloze wijze de lyrische kracht van de wereld waarin wij leven. Manu Holterbach is klankkunstenaar, performer, uitvinder van nieuwe akoestische instrumenten en componist van elektro-akoestische stukken op basis van fieldrecordings. Reeds sinds zijn kindertijd is Michael Northam sterk geïnspireerd door weidse landschappen en geografie, zware weersomstandigheden en andere indrukwekkende natuurlijke gebeurtenissen en plaatsen. Holterbach en Northam ontmoeten elkaar muzikaal in een korte gezamelijke performance met eenvoudige akoestische instrumentatie. Ze improviseren met microtonen, patronen en live gegenereerde structuren. Bij de jonge Mieke Lambrigts zijn de sleutelwoorden ruimte, akoestiek, subtiliteit, veldopnames en sinustonen.
In maart focust Artcinema OFFoff zich op de herinnering en nostalgie met een reeks (zelf)reflexieve films binnen het thema ‘Memories are Made of This’. Slotspektakel op maandag 29 maart wordt de legendarische film Tom Tom The Piper’s Son van Ken Jacobs. Vijf minuten kortfilm uit 1905 werden door hem herwerkt tot een twee uur lange visuele zoektocht naar hoe filmbeelden de kijker manipuleren. Deze zeldzame vertoning wordt bovendien uitzonderlijk voorzien van een soundtrack die speciaal voor deze gelegenheid gecomponeerd werd door pianist Frederik Croene, die de film live zal begeleiden. Een lust voor oog en oor!
Zaterdag brengt het Remix Ensemble uit Porto een eerbetoon aan John Cage. Remix Ensemble is de hedendaagse muziekgroep van Casa da Música. Sinds zijn debuut in 2000 heeft de groep al wereldpremières van zestig nieuwe werken en heel wat hedendaagse muziek van alle stromingen uitgevoerd. Naast concertwerk houdt de groep zich ook bezig met werk in de opera en het muziektheater, filmmuziek, dans en jazz.