
Een volledig Belgisch programma door een jong kwartet dat ontstaan is in de conservatoria van Brussel en Parijs. De namen
Boesmans en
De Jaer brengen dit concert meteen in de sfeer van de ontdekking, zoals trouwens ook de naam van het kwartet, het verkleinwoord van Antananarivo, de hoofdstad van Madagaskar. De musici –
Antoine Maisonhaute (viool),
Chikako Hosoda (viool),
Maxime Désert (altviool) en
Jeanne Maisonhaute (cello) – werden gecoacht door Louis Fima (Quatuor Arpeggione), Dirk Vermeulen (Radio Kamerorkest) en het Quatuor Danel.
Van alle genres binnen de kamermuziek wordt het strijkkwartet unaniem beschouwd als het meest edele en het meest geslaagde. Nagenoeg alle grote componisten van na de tweede helft van de XVIIIe eeuw hebben er zich aan gewaagd en aan de kwartetten hun meest intieme inspiratie, hun allerpersoonlijkste aanleg en talent besteed.
Het wonderbaarlijke evenwicht van de vier stemmen van een homogene instrumentenfamilie dat enerzijds een unieke en onmiddellijk herkenbare sonoriteit creëert en anderzijds de individuele eigenheid van elk van deze instrumenten (en van de muzikanten die ze bespelen) vrijwaart, is een uitzonderlijk rijke dualiteit van waaruit de allerbeste impulsen kunnen ontstaan. Deze voortdurende over-en-weer beweging – eigen aan deze formatie – tussen het sociale en het individuele, het persoonlijke en het gemeenschappelijke gaat bij vele componisten resoneren met hun intieme bevragingen, hun twijfels bij het componeren, hun professioneel statuut of hun persoonlijke situatie. Vervolgens zal elke componist – en onder hen de meest gerenommeerde – zijn stukje van het antwoord toevoegen aan deze bevraging waardoor één van de meest imposante bouwsels van de muziekgeschiedenis vorm krijgt en ontegensprekelijke verworvenheden van de enen (Haydn en Mozart in de 18de eeuw, Beethoven, Schubert, Brahms, Dvoràk in de 19de , Bartόk, Sjostakovitsj, Martinu, Scelsi of Rihm in de 20ste eeuw) de inspiratie van de anderen stimuleren.
Philippe Boesmans (1936) is vanzelfsprekend vooral bekend vanwege zijn opera’s : 5 heeft hij er al op zijn actief, alle met een première in de Munt en de meeste zeer succesvol tot ver buiten België. Daarnaast heeft hij ook al vier kwartetten geschreven. Een eerste in 1988 en dit tweede, dat dateert uit 1994. Binnen Boesmans’ operaproductie situeert deze periode zich tussen ‘Reigen’ (1993) en ‘Wintermärchen’ (1999). Met veel karakter en een constante zoektocht naar instrumentale kleuren exploreert Boesmans in zijn kwartet een schrijfstijl die tegelijkertijd persoonlijker is en meer durf vertoont dan in zijn opera’s, verder verwijderd is van haar gebruikelijke bronnen en resoluut verankerd is in de moderniteit.
In ‘Summer Dreams’ (1998) hanteert Philippe Boesmans een eclectische schrijfstijl waarbij hij barokke elementen combineert met elementen uit onder andere de soulmuziek. Daarnaast zijn er in deze compositie ook seriële passages. Hij gebruikt er een compositietechniek die hij tijdens zijn studies bij onder andere Henri Pousseur aangeleerd kreeg. Onder invloed van zijn toenemende interesse voor ‘pure, expressieve muziek’, ontwikkelde hij een meer persoonlijke en virtuoze compositiestijl. Deze ontwikkeling wordt ook meebepaald doordat Boesmans zijn werken vaak opdraagt aan briljante musici. Zo componeerde hij Summer Dreams voor het Arditti Quartet, waarbij hij een poging ondernam om de persoonlijkheid van de muzikanten van dit kwartet te vertalen. Summer Dreams bestaat uit acht korte deeltjes, die ofwel zeer snel zijn, ofwel zeer lyrisch. Kortom, Boesmans tracht verschillende speeltechnieken en timbres aan bod te laten komen.
Baudouin de Jaer (1962) heeft zijn opleiding genoten aan het Conservatoire Royal de Musique de Liège en aan de Mac Gill Universiteit van Montréal. Hij is violist, componist en bassist in het ‘KOBA’ kwartet. Hij componeert voor verschillende muziekensembles (Orchestre Philharmonique de Liège, het Arditti kwartet …), voor dans (Anar Danse-Canada, Compagnie Pierre Droulers, Compagnie Eco in the dream) of voor het theater (Groupov/Compagnie van Jacques Delcuvellerie).
Azië fascineert hem sinds vele jaren. Het Kangwon-do kwartet is in de gelijknamige provincie gecomponeerd, een prachtige bergachtige streek in het noordoosten van Zuid-Korea, tegenover Japan. Het centrale deel van het kwartet claimt de cirkelvormige geometrische beschrijving te zijn van een konische vorm – met de punt in het centrum – die zich van links naar rechts verplaatst in 15 opeenvolgende etappes. Aan weerszijden van deze centrale beweging bevinden zich twee extreme bewegingen; de ene snel en tubulair – een verstrengeling van cycli – de andere traag, versnipperd en vederlicht. De componist laat de keuze aan de muzikanten over om met het ene dan wel het andere van deze twee extreme delen te beginnen. De continuïteit van het werk is verzekerd door het pizzicatospel dat als een rode draad de beide vormen met elkaar verbindt en in stippellijn hun verplaatsingen uittekent.
Programma :
- Philippe Boesmans, Kwartet nr.2 ‘Summer Dreams’
- Baudouin de Jaer, Kangwon-do (wereldpremière)
Tijd en plaats van het gebeuren :
MNSQ By Tana : Philippe Boesmans, Baudouin de Jaer
Donderdag 28 juli 2011 om 12.15 u
30CC / Schouwburg Leuven
Bondgenotenlaan 21
3000 Leuven
Meer info : www.zomer-van-sint-pieter.be
——————————-
Vrijdag 29 juli 2011 om 12.15 u
Koninklijk Conservatorium Brussel
Regentschapsstraat 30
1000 Brussel
Meer info : www.midis-minimes.be
Extra :
Philippe Boesmans op www.arsmusica.be, brahms.ircam.fr en youtube
Een expresinterview met Philippe Boesmans op www.ictus.be
Baudouin de Jaer op www.noodik.com, www.compositeurs.be en youtube
Elders op Oorgetuige :
Van de middeleeuwen tot hedendaagse creaties : zomerse lunchconcerten op Midis-Minimes, Zomer van Sint-Pieter & Maca-Minimes, 24/06/2011
Night and Light combineert Monteverdi met Boesmans en Frederik Neyrinck, 1/04/2011
Quatuor Tana met bijna volledig Belgisch programma in Bozar, 18/03/2011
Philippe Boesmans en de prinses van Bourgondië, 6/09/2010
Philippe Boesmans ‘Julie’ in het Théâtre Royal de Mons, 22/03/2010