Maand: december 2011

Op donderdag 8 december word het Aifoon-team uitgenodigd bij DOKGent voor een DOKtank. Onder de titel “Is Life Music?” willen zij samen met jou dieper ingaan op de geluiden en het lawaai rondom ons heen om te zien hoe we hier mee omgaan en kunnen mee omgaan. Het belooft een interessante avond te worden met gesprekken, installaties en als afsluiter een dj-set van “deejay’s concrète“: het voltallige Aifoon-team zal een dj-set spelen met zelf opgenome geluiden en opnames gemaakt tijdens de dj-set.

Aifoon is een kunsteducatieve organisatie die op een actieve manier de stilte onderzoekt en workshops creeërt waarin alledaagse geluiden op hun poëtische en communicatieve mogelijkheden worden onderzocht. Op deze DOKtank kan je via audiovisuele presentaties en aan den lijve kennismaken met de muzikaliteit van de gigantische soundscape waar we deel van uitmaken en hoe Aifoon dit benadert.

De DOKtank is een earopener voor de DJ-set die daarna volgt: DJ’s Concrète (Bram Bosteels, Jürgen De Blonde, Jeroen Vandesande en Stijn Dickel) gaan live aan de slag met veldopnames (onder andere uit workshops) en leveren zo hun eigenzinnige bijdrage aan de soundscape waarin we leven.

DOKtank is een platform voor inspirerende ideeën en onderwerpen, plannen in de maak, documentaire, presentaties over grensverleggende initiatieven en DOKprojecten. Brainstorms, netwerken, talks, ontmoeting, uitwisseling van gedachten en eventuele samenwerkingen zijn het doel. Tussen pot en pint!

Tijd en plaats van het gebeuren :

DOKtank: Is life music? + Concrète DJ’s
Donderdag 8 december 2011 vanaf 19.30 u
DOKkantine Gent
Splitsing Koopvaardijlaan – Afrikalaan
9000 Gent
Gratis toegang

Meer info : dokgent.be en www.aifoon.org

Boven de hoofden van de muzikanten hangen twee acteurs en drie zangers. De gehangenen zijn de ongelovige thomassen die luidop vragen durven te stellen. Hun pogingen worden hen niet in dank afgenomen: vaak moeten ze hun nieuwsgierigheid met hun leven bekopen. Een eerbetoon aan al wie wegens visionair gedachtegoed opgehangen, gemarteld of opgesloten werd.

Deze muzikale en vocale voorstelling brengt hulde aan alle visionairs die, omwille van hun overtuigingen, werden opgehangen, de marteldood stierven, verbrand of opgesloten werden. De Gehangenen vertegenwoordigen alle ongelovigen die  het voor de hand liggende weigerden te aanvaarden en het aandurfden met luide stem vragen te stellen. Omdat ze hun eigen mening niet konden loochenen, wierpen ze zich met hart en ziel op hun onderzoek om zo de eigen nood aan kennis te lessen. Niemand erkende hun inspanningen en maar al te vaak moesten ze hun nieuwsgierigheid bekopen met hun leven. Het Orchestre Royal de Chambre de Wallonie brengt voor dit stuk een compositie van Jan Kuijken op de planken. In deze muzikale vertelling wordt de spanning gecreëerd door de interactie tussen het orkest, de acteurs, de zangers en de vocale en sonore opnames. Twee acteurs en drie zangers hangen letterlijk boven de muzikanten. Voor hen schreef Josse De Pauw een gereciteerd en een gezongen deel.

De Latijnse gezangen zijn van medelijden doordrongen gebeden, beangstigende elegieën, maar nemen soms ook de vorm aan van lange vertellingen. De in het Nederlands geschreven tekst voor de acteurs ontvouwt de ideeën en gevoelens van de onderzoekers, wetenschappers en nieuwsgierigen. Deze laatsten richten weldoordachte beschuldigingen aan de machtigen die hen veroordeelden.

Tijd en plaats van het gebeuren :

LOD/Jan Kuijken : De Gehangenen
Woensdag 7 december 2011 om 20.00 u
30 CC/Schouwburg – Leuven
Bondgenotenlaan 21
3000 Leuven

Meer info : www.30cc.be en www.lod.be
——————————
Donderdag 8 december 2011 om 21.00 u
Vrijdag 9 en zaterdag 10 december 2011, telkens om 20.15 u
Théâtre National – Brussel
Emile Jacqmainlaan 111-115
1000 Brussel

Meer info : www.theatrenational.be en www.lod.be

Extra :
Jan Kuijken op www.lod.be, www.muziekcentrum.be en youtube

Elders op Oorgetuige :
De gehangenen : muziektheater over ongelovige thomassen die luidop vragen durven te stellen, 24/04/2011

Bekijk alvast de trailer van De Gehangenen

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=AxL11NSoGuU&w=500&h=305]

“Screens” (1998), een audiovisueel project van componist Serge Verstockt en architect Werner Van dermeersch werd ontwikkeld in de game-editor van Duke Nukem, een populaire wargame uit deze periode (jaren ’90). In “Screens” staat het visuele in een onmiddellijke dynamische relatie tot het auditieve: in tegenstelling tot een videobeeld waarbij het verloop van de tijd gedetermineerd is, kunnen de bewegingen van de beelden realtime gemanipuleerd worden waardoor er een intensere interactie ontstaat met de uitvoerders. Langzamerhand groeide “Screens” uit tot een grootschalig multimediaproject met (elektronische) instrumenten, live-electronics en computer-gecontroleerde beelden. De klanken van de improviserende muzikanten worden gemanipuleerd door middel van computers en ruimtelijk geprojecteerd in de zaal. De beelden bewegen simultaan op grote schermen rondom de toeschouwers waardoor men zich in een virtuele (audio-visuele) ruimte bevindt…

Serge Verstockt (1957) studeerde muziektheorie, klarinet en elektronische muziek aan het conservatorium van Antwerpen. In 1983 studeerde hij aan het ‘Instituut voor Sonologie’ te Utrecht bij Godfried Michael Koenig waar hij zich toelegde op formele compositiemethoden en het Programma ‘Trans’ ontwikkelde. In 1988 richtte hij het ensemble Champ d’ Action op, waar veel aandacht wordt besteed aan de nieuwe technologische evoluties: live electronics, interactieve computerwerken enz… Geduren de jaren ’90 wordt, met de computer als katalysator, ook beeld een constante factor in zijn werk wat resulteerde in een langdurige samenwerking met de architect Werner Van dermeersch.

Tijd en plaats van het gebeuren :

IMPACTsessions : Serge Verstockt / Screens
Woensdag 7 december 2011 om 20.00 u (lezing) en om 21.00 u (performance)
Recyclart (station Brussel-Kapellekerk)
Ursulinenstraat 25
1000 Brussel
Gratis toegang

Meer info : www.impactsessions.be, www.recyclart.be en www.champdaction.be

Extra :
Serge verstockt op www.champdaction.be, www.matrix-new-music.be en youtube

Bekijk alvast deze versie van Screens

[youtube=http://www.youtube.com/watch?v=kx-xtAvwgDA&w=500&h=305]

In het kader van de structurele samenwerking tussen M HKA en Champ d’Action werd een programma samengesteld door de onderzoeksgroep CHAMP/EXP. Finite Infinity’ is een artistiek onderzoeksproject dat wil onderzoeken hoe kunstenaars (zowel visueel als auditief) – en wetenschappers (wiskunde) – deze thematiek benaderen. De artistieke output (visueel en auditief) zal doorheen het onderzoeksproces getoond worden in verscheidene contexten. Deze artistieke projecten worden onderbouwd door wetenschaps-filosofisch onderzoek over intuïtie, perceptie en representatie van eindigheid en oneindigheid (samenwerking met het Centrum voor Logica en Wetenschapsfilosofie aan de Vrije Universiteit Brussel).

Programma  :

• James Tenney, A Rose is a Rose is a Round
• Kathleen  Coessens, Inhabiting Sounds
• John Cage, Silence 4’33”
• Ann Eysermans, Grafische partituur (door duo R-Naakt-I)
• Tapes Finite-Infinity
• Ann Eysermans, Trains
• Ann Eysermans, Chorale (2005) (vr piano : Kathleen Coessens)

Tijd en plaats van het gebeuren :

CHAMP/EXP Output 1: Finite Infinity
Zondag 4 december 2011 om 15.00 u
Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen
Leuvenstraat 32
2000 Antwerpen

Meer info : www.muhka.be en www.champdaction.be

Met Eclectic toont BL!NDMAN [new strings] zich van veel markten thuis. Met punch en techniek overklast het strijkkwartet de klassieke klankspectra en laat daarbij oude gewoonten en nieuwe technieken niet ongemoeid. Het resultaat is een boeiend parcours, laverend tussen Beethoven, Berg, Pärt, Henderickx, Crumb en John Zorn.

Georg Crumb – Black Angels
De Amerikaanse componist George Crumb schreef zijn strijkkwartet Black Angels naar aanleiding van de Vietnamoorlog. Het werk citeert belangrijke elementen uit de bekoringsthematiek: van de zondeval via de Danse Macabre tot  Tartini’s Duivelssonate.
Het genre van het strijkkwartet associeer je niet zo snel met politieke statements. Toch maakt de buitengewoon originele en kleurrijke componist George Crumb zich in Black Angels ouderwets kwaad om de Vietnamoorlog. In de partituur staat dat hij gecomponeerd is ‘in tempore belli’ (in oorlogstijd). Crumb voltooide het werk op vrijdag 13 maart 1970. Hij laat de strijkers schreeuwen, zingen, fluiten en fluisteren en breidt het instrumentarium uit met gongs, maracas en kristallen glazen.
Black Angels sloeg in als een bom, zowel door de onorthodoxe behandeling van het strijkkwartet als door de indringende thematiek. Het universele thema houdt de compositie ook nu nog overeind: de strijd tussen goed en kwaad, leven en dood, God en de duivel. De titel verwijst naar de zwarte engel zoals die in de vroege schilderkunst de gevallen engel symboliseert.
De vier strijkers confronteren de luisteraar met een surrealistische wereld van krijsende insecten, striemende geselingen, bom-inslagen, fluisterende stemmen, gongslagen, maar ook etherische klanken als glasharmonica-effecten en ijle, engelachtige melodieën. De componist schept een sfeer van een nachtmerrie door allerlei ongebruikelijke effecten voor te schrijven.
Achter de noten verschuilen zich planmatige getalsverhoudingen. De muzikale symbolen die Crumb gebruikt zij vrij conventioneel. Zo klinkt regelmatig het al eeuwenlang als ‘duivel in de muziek’ bekend staande interval van de verminderde kwint, de tritonus. En uit de literatuur voor strijkers haalt hij de ‘Trillo Di Diavolo’ van Tartini tevoorschijn. Verder citeert hij nog uit het gregoriaanse ‘Dies Irae’ en uit het strijkkwartet ‘Der Tod und das Mädchen’ van Schubert en refereert hij naar de oude muziek in de Sarabanda da la Muerta Oscura.

Arvo Pärt – Fratres
Sinds midden jaren tachtig kent de muziek van Arvo Pärt (1935 ) een ongekend succes. Werken als ‘Passio’, ‘Fratres’ en ‘Tabula Rasa’ behoren tot de best verkochte ‘klassieke’ muziek. Pärts klankwereld is die van het Gregoriaans, van de ‘paralelle organa’ van Leoninus en Perotinus uit de middeleeuwse muziek en van vroege renaissance componisten zoals Josquin Desprez. Een van de belangrijkste drijfveren in het werk van Pärt is de religieuze: de schuldbelijdenis en het lijden der mensheid. Met componisten als Kantsjeli en Gorecki, die een vergelijkbare eenvoudige structuur in hun muziek kennen, wordt hij daarom gerekend tot de voormannen van de zogenaamde nieuwe spirituele muziek.
Toch hanteerde Pärt in de eerste tien jaar van zijn componistenloopbaan ook elementen uit de toen heersende moderne compositietechnieken zoals het serialisme en de invloeden van John Cage. Na een jarenlange bezinning (“een zoektocht vol twijfel”) schreef hij het korte repetitieve pianowerk ‘Für Alina’ in 1976 en veranderende zijn muziek daarmee fundamenteel. Hij begon de zogenaamde tintabulli (bel- of klok-)techniek toe te passen waarin variaties van drieklanken een hoofdrol spelen op een essentieel ander manier dan binnen de tonaliteit. In 1976 en 1977 volgden nog drie verrassende werken: ‘Tabula rasa’, ‘Fratres’ en ‘Cantus in memory of Benjamin Britten’. Allemaal unieke voorbeelden van Pärts geladen minimalisme. ‘Fratres’ is een al even somber werk, waarin een koraalachtige melodie wordt herhaald tegen een achtergrond van het gegons van een kwint. Een incidentele paukenslag ondersteept het proceskarakter van het werk en de titel suggereert iets van een kloostersfeer. Het werk was oorspronkelijk bedoeld voor het Estse ensemble voor oude muziek Hortus Musicus, maar Pärt maakte er later diverse arrangementen van.

John Zorn – Cat O’Nine Tails (1988)
John Zorn (1953) is ongetwijfeld een van de belangrijkste componisten van deze eeuw. Zijn carrière zou gemakkelijk voer kunnen zijn voor een batterij socio- en psychologen. In de jazz-wereld wordt hij gerespecteerd om zijn grondige kennis van de bebop en zijn perfecte altsaxofoontechniek. Met zijn groep Naked City verkende hij de grenzen van de jazz door die te mengen met rock en punk, en onlangs kwam hij naar Europa om met onder meer Napalm Death drummer Mick Harris funk voorbij de pijngrens te spelen. Maar net zo goed leidt hij zijn groepen Masade en Bar Khkba strak door respectievelijk klezmermuziek of oosters geïnspireerde kamermuziek. Ook is hij veelvuldig actief als componist van filmmuziek. Zelf vergelijkt hij zijn manier van werken vaak met het maken van tekenfilms. Inderdaad, net als cartoons zijn Zorn’s stukken meestal humoristisch, vernuftig, vaak op eenvoudige motiefjes gebaseerd, maar met een flitsende pointe.

In Cat O’Nine Tails moeten de musici moeten om de paar maten van tempo wisselen en dat meer dan tien minuten lang. Het instuderen is als het monteren van een danig verknipte film waarbij je over ieder stukje moet nadenken hoe lang het moet zijn en waar je het aan vast plakt. Niet voor niets zegt Zorn dat zijn muziek haar geheimen pas prijs geeft na grondige studie. Als luisteraar heb je daar geen last van en word je getracteerd op een spectaculaire kaleidoscoop van overbekende tot nooit gehoorde kwartetklanken. De muziek varieert van een sentimenteel walsje tot scheurend gescratch en huilende meeuwen in de verte. Onverwachte wendingen leveren ontroerende momenten op. En als je na een minuut of negen denkt, nu is de koek op, klinkt er ineens een persiflage op een van de bekendste Paganini caprices en dan denk je, verhip dat kan natuurlijk ook: even dollen met een citaat uit het solorepertoire voor viool.

Wim Henderickx – In Deep Silence III (Impression on a theme of Haydn) voor strijkkwartet
Impression on a theme of Haydn werd gecomponeerd in 2003 in opdracht van het ‘Festival der Voorkempen’. Het is het derde werk van een reeks intieme kamermuziekstukken waarin de stilte, de rust een belangrijke inspiratiebron geweest is. Het is geïnspireerd op het ‘Keizerskwartet’ van J. Haydn.
Het stuk bestaat uit drie delen. Elk deel is gebaseerd op een fragment van het thema van Haydn. Het is een persoonlijk commentaar, waarbij verder wordt gegaan dan enkel een variatie van het thema.In het eerste deel wordt de melodie weergegeven in de eerste viool en in de cello in hoge flageolettonen, waardoor er een etherische atmosfeer ontstaat. Het tweede deel geeft de melodie in de altviool, als een klaagzang. In het derde deel ligt de melodie in de eerste viool boven een statische, harmonische ondergrond. De vrije (aleatorische) notatie biedt de mogelijkheid aan elke uitvoerder om een eigen interpretatie te geven.

Programma :

• Ludwig van Beethoven, Strijkkwartet op. 18 nr.1
• Georg Crumb, Black Angels
• Anton Webern, Fünf Sätze für Streichquartett op. 5
• Arvo Pärt, Fratres
• John Zorn, Cat o’nine tails
• Wim Henderickx, In deep silence III

Tijd en plaats van het gebeuren :

BL!NDMAN [new strings] : Eclectic
Zondag 4 december 2011 om 11.00 u
Kasteel Heule
Lagaeplein 24
Kortrijk ( Heule )

Meer info: www.cultuurcentrumkortrijk.be en www.blindman.be

Extra :
George Crumb: www.georgecrumb.net, www.essentialsofmusic.com, en.wikipedia.org en youtube
Wim Henderickx : www.wimhenderickx.com (*), wimhenderickx.wordpress.com, www.matrix-new-music.be en youtube
Interview met Wim Henderickx op www.moodio.tv
Arvo Pärt op www.musicolog.com en youtube
Arvo Pärt (1935 – ), Tintinambulist op www.musicalifeiten.nl
Vergelijkende discografieën : Arvo Pärt, Fratres op www.musicalifeiten.nl
John Zorn : en.wikipedia.org en youtube

Een post-residentie presentatie van Patrick Farmer, Dominic Lash en Helena Gough, een drietal dat samensmelt in diverse varianten van op zichzelf staande optelsommen en aftrekkingen, tijd schiep een permutatie, drie schrijven, (dus) een (en dus) twee. Ttot het verste punt een eerste voorwaarde voor de compositie getooid met en ontdaan van gewicht. Een enkel werk tegelijk ook twee en drie een mix van artistieke praktijken, schijnbaar niet vergelijkbaar, schijnbaar niet te onderscheiden. Gevolgd door een performance van Korhan Erel.

Tijd en plaats van het gebeuren :

Patrick Farmer, Dominic Lash, Helena Gough + Korhan Erel
Zaterdag 3 december 2011 om 20.30 u
Q-O2 Werkplaats – Brussel
Koolmijnenkaai 30-34
1080 Brussel

Meer info : www.q-o2.be

Extra :
Patrick Farmer : ideasattachedtoobjects.blogspot.com
Dominic Lash : www.dominiclash.co.uk
Helena Gough : www.helenagough.net
Korhan Erel : korhanerel.com

Het European Saxophone Ensemble eindigt zijn Europese tournee (Maribor, Wenen, Bratislava, Belgrado,…) in Brussel op 3 december La Tentation. Het ensemble telt 12 jonge muzikanten afkomstig uit 12 Europese landen en interpreteert 5 werken die speciaal voor deze Europese tournee werden gecomponeerd.

Opgericht door Cezariusz Gadzina in 2008 voor MET-X, stelt het European Saxophone Ensemble als doel het verenigen van Europa op cultureel vlak en het doorbreken van de grenzen tussen de verschillende muziekgenres met een repertoire gaande van avant-garde jazz, tot hedendaagse, traditionele en klassieke muziek. Met trots draagt het ensemble dan ook de titel (Cultural Ambassador of the European Union(.

De 12 leden, saxofonisten met verschillende muzikale achtergronden, werden geselecteerd tijdens audities in heel Europa. Quasi elke saxofoon passeert de revue: sopranino, sopraan, alt, tenor, bariton en bas. De 5 gekozen componisten voor deze gelegenheid zijn Massimo Botter (Italië), Tõnu Kõrvits (Estland), Gyula Fekete (Hongarije), Sanne Van Hek (Nederland) en de Belg Fred Van Hove. Ze kregen de woorden ‘love’ en ‘train’ als uitgangspunt voor hun creatie, die ze zelf al dan niet konden combineren, letterlijk verwerken of breed interpreteren.

Tijd en plaats van het gebeuren :

European Saxophone Ensemble
Zaterdag 3 december 2011 om 15.00 u
La Tentation – Brussel
Lakenstraat 28
1000 Brussel

Meer info : www.centrogalego.be, www.european-saxophone-ensemble.eu en www.metx.be

Authentiek of traditioneel, historisch of modern, oude of nieuwe instrumenten? Uitvoerders van de muziek van ‘monstre sacré’ J.S.Bach zijn al geruime tijd in de ban van deze dilemma’s. Ook Het Collectief wil zijn antwoord formuleren op deze vragen. De groep maakt een kleurrijke reconstructie van het Musikalische Opfer, waarbij de instrumentale en stilistische verworvenheden van de 19de-, 20ste- en 21ste eeuwse muziek niet worden geschuwd. Het resultaat is een bruisend actuele en verfrissende uitvoering van dit Magnum Opus. Het Collectief gaat op zoek naar een nieuwe esthetiek, zonder zijn eigen smaak te verloochenen en met een groot respect voor de partituur. Kortom, Het Collectief wil op zijn manier ‘authentiek’ zijn.

Tussen de verschillende canons en ricercars van Bach in presenteren de muzikanten de aan hun instrument opgedragen Sequenza of ander werk van Luciano Berio (foto). Deze werken geven een totaalbeeld van de huidige expressieve en technische mogelijkheden van de verschillende instrumenten. Wat Bach beoogde met het thema van het Musikalische Opfer probeert ook Berio te bereiken met het hedendaagse instrumentarium. Het Collectief op zijn beurt wil zijn rol als uitvoerder volledig ter harte nemen en integreert al deze nieuwe mogelijkheden in de muziek van Bach. Op die manier beleeft het publiek een concertervaring die het louter historiserende overstijgt. Beide stijlen houden elkaar bovendien in evenwicht. Het ontoegankelijke van Berio wordt door het solistische karakter van de sequenze gemilderd.

Luciano Berio is wellicht de meest invloedrijke figuur uit de Italiaanse hedendaagse muziek. Nadat hij samen met Maderna een studio voor elektronische muziek opricht in Milaan, krijgt hij de leiding van het Ircam te Parijs. Vanuit zijn opleiding die sterk door Webern is bepaald, creëert Berio composities die uitgaan van de meest gedurfde vormen van klankonderzoek. Zo dwingt hij zowel zangers als instrumentalisten om de grenzen van hun mogelijkheden af te tasten.
In 1958 schreef Luciano Berio (1925-2003) zijn eerste ‘Sequenza‘ voor fluit solo. Dit stuk is het eerste ooit dat proportioneel werd genoteerd. Er wordt geen gebruik gemaakt van uitgeschreven ritmes maar de afstand tussen de noten bepaalt de tijdsspanne ertussen. Jammer genoeg slaagde volgens Berio geen enkele fluitist erin dit juist te interpreteren en later schreef hij een tweede versie met ritmes. Sinds de Sequenza voor fluit zijn de in totaal 14 Sequenza’s de rode draad in zijn oeuvre gebleven. Berio schreef de Sequenza’s voor de meest uiteenlopende solo-instrumenten, waarbij hij de expressieve en technische mogelijkheden van het betreffende instrument onderzocht. Berio’s Sequenza’s worden gekenmerkt door hun extreme virtuositeit, die altijd boeiend, vaak theatraal, maar nooit oppervlakkig is.

De cyclus Six Encore (1965-1990) van Berio omvat zes korte, pittige pianowerkjes – Brin, Leaf, Wasserklavier, Erdenklavier, Feuerklavier en Luftklavier – die de piano als het ware omtoveren tot een soort klankmobiel en niet langer trouw blijven aan het principe van de lineariteit in de muziek. Wasserklavier (1965) is het eerste van Berio’s vier pianowerkjes rond de elementen die hij componeerde in een tijdspanne van vijfentwintig jaar en die alle vier volledig onafhankelijk van elkaar staan. In dit kort tonaal stuk, dat aanvankelijk voor twee piano’s maar later voor piano solo werd gecomponeerd, werden door Berio nauwgezet motieven uit werken van de negentiende-eeuwse componisten Brahms en Schubert ingelijfd. Door de manier van articulatie en de barcarolleritmes lijkt Wasserklavier wel door een negentiende-eeuwse componist geschreven te zijn.

Met het relatief eenvoudig muzikaal materiaal van één enkel akkoord slaagt de componist erin om het pianowerkje Erdenklavier (1969) te laten bruisen van energie. In de op het eerste gezicht eenvoudige partituur worden van de in totaal achtentachtig tonen die het werk telt, nooit twee tonen op hetzelfde moment aangeslagen en lijkt het hele stuk als het ware te bestaan uit één ongeharmoniseerde melodische lijn. De verschillende geluidssterktes en tijdsduur van de tonen zorgen er wel voor dat de melodie voor haar eigen melodische onderbouw instaat. Tot op zekere hoogte vertoont Berio’s compositieproces hier gelijkenis met het serialisme, maar dan enkel in die zin dat hij streefde naar een voortdurende verandering en reorganisatie van de volgorde waarin hij zijn tonen laat klinken.

Programma :

• J.S. Bach, Ein musikalisches Opfer ‘revisited’, mét Fender Rhodes, klavecimbel, piano en orgelpositief
• Luciano Berio : Sequenza voor cello – Erdenklavier – Wasserklavier – Sequenza voor viool – Sequenza voor klarinet

Tijd en plaats van het gebeuren :

Het Collectief : Ein musikales Opfer ‘Revisited’
Zaterdag 3 december 2011 om 20.15 u
Academiezaal – Sint-Truiden
Plankstraat 18
3800 Sint-Truiden

Meer info : www.villarte.eu en www.hetcollectief.be

Extra :
Luciano Berio op www.compositiontoday.com, www.themodernword.com, brahms.ircam.fr, www.arsmusica.be en youtube
Portret Luciano Berio, J-L Plouvier op www.ictus.be
Luciano Berio (1925 – 2003): Duivelskunstenaar, Jan de Kruijff op www.musicalifeiten.nl

Het schrijven van poëzie is een eenzame bezigheid, het lezen evenzeer. Dat wist de Russische dichter en Nobelprijswinnaar Joseph Brodsky al. Brodsky sneed in zijn gedichten de grote levensvragen rond leven en dood aan in een taal die bij uitstek muzikaal is. Eerder dan in stilte gelezen, vond Brodsky dat zijn poëzie luidop gedeclameerd moest worden. Hoeft het gezegd dat dit een kolfje naar de hand is van woordengoochelaar Dirk Roofthooft? Samen met improvisatiegrootheid/componist Kris Defoort buitelt hij door Brodsky’s verzen. Wat Roofthooft niet gezegd krijgt, verklankt Defoort. Waar Defoort stokt, vult Roofthooft moeiteloos aan. Zoals Brodsky bij aanvang niet wist hoe een gedicht zou eindigen, kan niemand voorspellen waar de liaison van Defoort en Roofthooft eindigt. Dat geheim ontsluiert zich enkel voor wie erbij is.

Tijdens The Brodsky Concerts willen Dirk Roofthooft en Kris Defoort een gevoel creëren die Brodsky omschrijft als de gewaarwording van het oog dat schoonheid in aanschouw neemt, een telescopische gewaarwording als die van je vingertoppen wanneer ze je beminde aanraken. Joseph Brodsky las zijn gedichten op een zangzeggerige manier, met het timbre en de vervoering van een Russisch-orthodoxe priester. Ook wie er geen woord van verstond, begreep dat de betekenis van zijn gedichten in de eerste plaats door klanken overgedragen werd. De dichter is afhankelijk van de taal die zich openbaart in zijn eigen gedicht. Net als Brodsky laten Dirk Roofthooft en Kris Defoort zich telkens opnieuw de volgende klank door de taal influisteren. Zo worden ze zelf verrast door het resultaat van de improvisatie. Een resultaat dat hun eigen verwachtingen overtreft.
Kris Defoort liet zich door de gedichten inspireren tot een aantal piano-improvisaties, die hij elektronisch bewerkte en aanvulde met o.a. een aantal strijkers. Met de gedichten en dat klanklandschap als fundament stappen Roofthooft en Defoort de scène op om er te improviseren en zich door de gedichten te laten verrassen, om zo door te dringen tot de essentie van Brodsky’s poëzie en deze met het publiek te delen. Videobeelden vervolledigen het concert.

Beide spelers, Defoort en Roofthooft, werkten voor het eerst samen in de opera House of the Sleeping Beauties (LOD / Toneelhuis / De Munt), gecomponeerd door Kris Defoort en geregisseerd door Guy Cassiers. Dirk Roofthooft vertolkte er de rol van het hoofdpersonage Eguchi. Met The Brodsky Concerts staan de twee ervaren artiesten borg voor een voorstelling van grote kwaliteit. Het verrassende element zal ongetwijfeld voortkomen uit wat deze twee getalenteerde improvisatoren, tegelijk met ons, zelf op scène zullen ontdekken.

Tijd en plaats van het gebeuren :

LOD/ Kris Defoort en Dirk Roofthooft : The Brodsky Concerts
Vrijdag 2 december 2011 om 20.00 u
CC Ter Vesten – Beveren
Gravenplein 2
9120 Beveren

Meer info : tervesten.beveren.be en www.lod.be
—————————-
Woensdag 7 december 2011 om 19.30 u
Donderdag 8 en vrijdag 9 december 2011, telkens om 20.30 u
Théâtre Varia – Brussel
Scepterstraat 78
1050 Brussel (Elsene)

Meer info : www.varia.be en www.lod.be
—————————-
Zaterdag 17 december 2011 om 20.00 u
CC ’t Schaliken – Herentals
Grote Markt 35
2200 Herentals

Meer info : www.schaliken.be en www.lod.be

Extra :
Kris Defoort : www.krisdefoort.com, www.matrix-new-music.be (*) en www.lod.be
Interview met Dirk Roothooft en Kris Defoort, Evelyne Coussens op www.ccmaasmechelen.be (bij downloads)
Poëzie in wolkjes pianospel, Geert Van der Speeten in De Standaard, 27/09/2010
The Brodsky concerts. Te zelfgenoegzaam, Jan-Jakob Delanoye op Cutting Edge, 3/10/2010

Elders op Oorgetuige :
Hommage aan Nobelprijswinnaar Joseph Brodsky en zijn intense poëzie over de zin van het leven, de dood en de liefde, 26/09/2010
House of the Sleeping Beauties : een opera over afscheid nemen, ouderdom en dood, 3/05/2009
Kris Defoort : een gesprek uit de archieven, 16/12/2006
Interview : Kris Defoort over ‘Dedicatio’, 8/12/2006

De output van het veelzijdige Vlaamse Ensemble BESIDES kenmerkt zich door een geraffineerde mix van stijlen. Op hun tweede doortocht in Logos onderlijnen ze dit met muziek van Frederic Pattar, George Crumb en Jérôme Combier.

bESIdES is een modulair ensemble van negen musici (harp, saxofoon, drums, viool, cello, fluit, e-gitaar, piano en elektronica) met een gezamenlijke passie voor nieuwe muziek in de breedste zin van het woord. Vertrekkend vanuit de gecomponeerde muziektraditie spelen (live-)elektronica, performance en improvisatie een belangrijke rol in de samenstelling van elk nieuw programma. Op hun palmares staan Polansky, Cage, Crumb, Saariaho, Dusapin, Webern, Gubaidulina en Murail broederlijk naast elkaar.

Negen muzikanten dus, van wie de aktieradius zich echter op heel verschillende terreinen situeert: van pop/rock over elektronische muziek, van klankdesign tot muziektheater, compositie en zelfs de organisatie van festivals. bESIdES experimenteert graag met muziek waarbij de componist veel artistieke vrijheid verleent aan de muzikanten. Daarnaast kiezen de leden ook voor het creëren van werken van jonge experimentele componisten (o.m. Annelies van Parys). Voor deze voorstelling echter dunt de groep uit tot volgend kwartet: Jutta Troch (harp), Sam Faes (cello), Romy-Alice Bols (fluit) en Fabian Coomans (piano), allemaal masters in de muziek van het conservatorium van Antwerpen.

Een illuster werk dat al zeker op het menu staat, is George Crumb‘s Vox Balaenae uit 1971. Crumb schreef dit semitheatrale stuk voor drie gemaskerde musici. Gemaskerd, om het ego volkomen uit te wissen en alle aandacht op het klankspel te vestigen. De componist kreeg op zeker ogenblik een opname met geluiden van bultruggen (vandaar de titel) in handen, raakte gefascineerd door hun wonderbaarlijke klanken en baseerde zich daarop om een compositie te maken voor elektronisch versterkte fluit, cello en piano. Fluit en cello spelen de ‘stem van de walvis’ en de arpeggio’s op de piano symboliseren het alomvattende water. De compositie bestaat formeel uit 5 aaneengesloten delen (proloog, drie variaties en epiloog), die elk zijn vernoemd naar een geologisch tijdperk. Als extraatje wordt dit 20 minuten durende werk uitgevoerd bij diepblauw licht om een oceanisch gevoel op te wekken.

Programma :

• Frederic Pattar, Lierre
• Frederic Pattar, Mouvement
• George Crumb, Vox Balaenae
• Jérôme Combier, Voix D’ Ombre

Tijd en plaats van het gebeuren :

bEsidEs : George Crumb, Frederic Pattar, Jérôme Combier
Donderdag 1 december 2011 om 20.00 u
Logos Tetraëder – Gent
Bomastraat 26-28
9000 Gent

Meer info : www.logosfoundation.org en www.ensemblebesides.be

Extra :
Frédéric Pattar op brahms.ircam.fr
Jérôme Combier op brahms.ircam.fr, www.henry-lemoine.com en youtube
George Crumb: www.georgecrumb.net, www.essentialsofmusic.com en youtube

Elders op Oorgetuige :
Ensemble Besides en Ictus brengen nieuw werk van Jérôme Combier en Frédéric Pattar in Bozar, 13/11/2011
bESIDES speelt Matthew Shlomowitz, Frédéric Pattar en Fabian Coomans in Vorst, 20/05/2011