Maand: oktober 2012

Het startschot wordt gegeven in de indrukwekkende Sint-Salvatorskathedraal, waar de hoogmis voor één keer wordt opgeluisterd met hedendaagse koorwerken van de Nieuw-Zeelandse Clare Maclean en de Sloveen Davorin Kempf. Hun muziek wordt afgewisseld met die van iets oudere boegbeelden van eigen bodem Joseph Ryelandt en Paul Schollaert, twee componisten die binnen het Vlaamse kerkleven zo ongeveer een cultstatus hebben bereikt. De unieke combinatie van deze beide extremen, ingebed in een origineel religieuze context, zal zonder twijfel voor een zeldzaam intense luisterervaring zorgen, met muziek die weergalmt tot in de hoogste gewelven van de kathedraal.

Maar niet alleen oude gebouwen nodigen uit tot zo’n overweldigende akoestische invulling, ook het ontwerp dat architecten Robbrecht en Daem uittekenden voor het Concertgebouw inspireerde reeds menig muzikant én componist. In het voorjaar stonden de muzikanten van Bl!ndman er nog met een uniek concert, waarbij het publiek op een vrije tocht doorheen het gebouw overal muziek tegenkwam behalve op het traditionele podium. Het opzet was duidelijk: deze magistrale ruimte op een nieuwe manier ontdekken via de muziek. Met dit soort unieke en gedurfde programma’s is BL!NDMAN dan ook zeker een van die nieuwemuziek-ensembles waar Vlaanderen trots op mag zijn. Het ensemble, dat ooit begon als een saxofoonkwartet maar inmiddels uitgroeide tot een heus kwartet van kwartetten, mocht bijgevolg zeker niet ontbreken op de World Music Days. Speciaal hiervoor werkten de mannen van Bl!ndman een programma uit waarin de saxen en de slagwerkers de handen in elkaar slaan, op moeilijke momenten bijgestaan door electronics. Het is een programma dat voornamelijk op Vlaamse leest is geschoeid, met muziek van zowel jonge haan Frederik Neyrinck als ouwe getrouwe Eric Sleichim. Na onder meer de grenzen van de saxofoon verregaand te hebben verlegd en draaitafels tot volwaardige podiuminstrumenten te hebben omgetoverd, is het uitkijken naar wat voor nieuws we in dit concert van BL!NDMAN mogen verwachten. Even spannend is de creatie van Sleichims leeftijdsgenoot Wim Henderickx, van wie tijdens de World Music Days wel meerdere werken op het programma prijken.

In feite zou Wim Henderickx op zijn eentje de World Music Days kunnen vullen, nog zouden we denken dat composities uit de hele wereld op het programma staan: zo divers is zijn oeuvre, en zo gevarieerd en vaak exotisch de verschillende bronnen waaruit hij inspiratie put. De ontdekkingstocht van Henderickx begon destijds aan het Antwerpse Conservatorium, waar hij les volgde bij Willem Kersters (aan wie het werk Hommage is opgedragen, dat ook het programma van deze WMD siert), iemand die hem vooral leerde zichzelf te zijn en een eigen weg te vinden. Deze zoekende dimensie zou altijd aanwezig blijven in de muziek van Henderickx en zorgde er tevens voor dat de componist zich later sterk aangetrokken zou weten tot de oosterse filosofie, die eerder geleid wordt door de vraag dan het antwoord. Voor Henderickx is muziek schrijven in de eerste plaats namelijk een soort van bezinning, het is een nadenken over en intensief bezig zijn met iets dat hem raakt. Hoewel de impuls tot het schrijven van een nieuwe compositie dus steeds vanuit de buitenwereld komt, wil de compositie zelf daarvan geenszins een afbeelding of uitdrukking zijn. Zijn werken staan steeds op zichzelf, met een geheel eigen logica en bestaansrecht. Zo komt het ook dat de trigger voor een compositie dan misschien wel uit het oosten mag komen, maar Henderickx’ muziek zelf in essentie ‘westers’ is. Zijn composities vormen telkens een integere getuigenis van de kijk van een westers componist op een andere cultuur. Want Henderickx gelooft niet in een crossover van twee culturen, maar des te meer in het belang van het begrijpen van de andersheid van een cultuur, die in al haar eigenheid gerespecteerd dient te worden. Een prachtig voorbeeld daarvan is het werk Confrontations, waarin twee groepen slagwerkers, de ene westers de andere Afrikaans, tegenover elkaar geplaatst worden. Het resultaat is geen versmelting van deze twee uiterst verschillende culturen, maar een ontmoeting, een (positieve) confrontatie tussen beide, met behoud van hun eigenheid. Zo is ook Afrika maar wat vaak aanwezig als onuitputtelijke bron van inspiratie in het werk van Henderickx – of wat had u anders verwacht in het oeuvre van een componist die tevens slagwerker is van opleiding.

Voor de World Music Days werkt Henderickx opnieuw aan een compositie voor percussie, maar ditmaal in combinatie met saxofoons en live electronics. Vuur-werk luidt de titel, en als we de componist mogen geloven wordt het een waar feest van klanken, ‘door de ruimte geschoten als flitsende vuurpijlen’. Eens te meer speelt het spatiale element dus een belangrijke rol, met zowel de muzikanten die zich doorheen de zaal bewegen alsook de elektronica die dit alles in goede (of ook wel nog complexere) banen leidt.

En als je het spektakel volledig wil maken, kan je diezelfde dag nog een andere bijzonderheid meepikken, want ’s middags bespeelt stadsbeiaardier Frank Deleu de carillon van het Belfort met hedendaagse noten van de Australische componist Ben Thorn. Ditmaal geen Japanse of Indiase klokken zoals we ze soms bij Henderickx horen, maar wel de vertrouwde Brugse, zij het in een compositie van aan de andere kant van de wereld.

VRK & Ignace Michiels : Concertmis – donderdag 1/11 om 10.30 u – Sint-Salvatorskathedraal
De Onze Vader-zettingen van priester Paul Schollaert, die enkele jaren geleden nog directeur was van het Lemmensinstituut in Leuven, hebben bij menig kerkkoor in Vlaanderen de status van evergreen bereikt. Hij staat daarmee in een traditie van katholieke kerkmuziekcomponisten, waartoe ook de Bruggeling Joseph Ryelandt behoort. Hun werk klinkt zij aan zij met dat van onder andere de Nieuw-Zeelandse Clare Maclean en de Sloveense Davorin Kempf. Beiden combineren nieuwe compositietechnieken met traditionele en religieuze elementen. De hoogmis in de Brugse Sint-Salvatorkathedraal vormt het ideale kader voor deze luisterervaring waarbij de werken in hun natuurlijke, rituele habitat kunnen weerklinken. Aansluitend op de concertmis volgt een kort concert met religieuze muziek van de Sloveen Robert Kamplet en de Hongaar Peter Nogradi.
www.vlaamsradiokoor.be

Beiaardconcert – do 01/11 om 12.00 u – Belfort Brugge
Frank Deleu, stadsbeiaa
rdier van Brugge, speelt Bell play van de Australische componist Ben Thorn op het carillon van het Belfort.

Agartha, Roeland Vanhoorne, Tomma Wessel & Alain Pire : Nieuwe muziek uit drie continenten – do 1/11 om 17.00 u – Concertgebouw, Kamermuziekzaal
Een aantal topmuzikanten van eigen bodem voeren tijdens dit concert een selectie van solowerken uit die ISCM-afdelingen van over de hele wereld hebben ingezonden voor de World Music Days in Vlaanderen. An Raskin speelt werk van de Griek Tsougras voor bajan, een Russische accordeon. Samen met altviolist Bram Bossier focust ze al jaren op de raaklijnen tussen westerse en oosterse (nieuwe) muziektradities in ensemble Agartha. In het werk van de Koreaanse Ji Sun Yang laten ze zich bijstaan door percussionist Frank Van Eycken. Drie andere werken focussen op de exploratie van een bepaald instrument. Thomas Simaku onderzoekt de expressieve en technische kwaliteiten van de blokfluit, de Servische Ivan Brkljacic verklankt de onhandige, onzekere en grappige clown in Yellow Clown voor trombone en tape en Hugo Ignacio Rosales Cruz haalt de mosterd bij een Bijbels tafereel voor zijn werk voor saxofoon en tape.
www.agartha-ensemble.be

Bl!ndman : Whiplash – do 1/11 om 20.00 u – Concertgebouw, Concertzaal (Inleiding door Maarten Beirens om 19.15 u )
Zo’n 24 jaar geleden kreeg het saxofoonkwartet BL!NDMAN zijn vuurdoop op het podium. Ondertussen is het collectief uitgegroeid tot een laboratorium waarin maar liefst vier verschillende kwartetten experimenteren met nieuwe en oude muziek en andere kunstvormen. In Whiplash bundelen slagwerkers en saxofonisten hun krachten, en worden ze bijgestaan door electronics. Ze vroegen bovendien aan vier vrij verschillende componisten, Riccardo Nova, Frederik Neyrinck, Mayke Nas en Wim Henderickx, om een nieuwe compositie te schrijven voor hun bijzondere octet. Ook artistiek leider en bezieler Eric Sleichim componeert een nieuw werk voor deze productie. Voor de World Music Days wordt het programma aangevuld met werken van de Canadese Robert Lemay en de Servische Jasna Velickovic.
www.blindman.be

I Solisti del Vento : Hedendaagse blaasmuziek – vrij 2/11 om 20.00 u – Concertgebouw, Concertzaal (Inleiding door Maarten Beirens om 19.15 u )
Igor Stravinsky had duidelijk een speciale voorkeur voor het rijke klankkleurenpalet van de familie van de blazers. Blaasinstrumenten spelen immers vaak een centrale rol in zijn ensemble- en orkestwerken. In sommige van die stukken zijn er zelfs geen strijkers meer te bespeuren. Stravinsky en I Solisti del Vento, die ondere andere zijn beroemde Octet ten gehore brengt, vormen met andere woorden een perfecte match. Vandaag zijn werken voor ensembles van enkel blazers eerder uitzonderlijk. I Solisti del Vento selecteerde enkele van de interessantste composities: op het programma werk van Frederik Neyrinck, Wim Henderickx, Volker David Kirchner en Martijn Padding.

Latenightconcert Karbido : The Table – vrij 2/11 om 22.00 u – Concertgebouw, Kamermuziekzaal
www.karbido.com

Klankinstallaties : do 1/11 vanaf 16.00 u – vrij 2/11 vanaf 18.45 u – Concertgebouw
:spin – Gordon Fitzell
De Canadese componist / mediakunstenaar Gordon Fitzell ontwikkelde :spin oorspronkelijk als onderdeel van een architecturale installatie (Lisbon Architecture Triennale, 2007). Vervolgens bouwde hij het verder uit tot een mobiele klankinstallatie. Wandelende performers bespelen ‘geprepareerde’ weerballonnen en vormen zo een meeslepend kinetisch klanklandschap dat de luisteraar meezuigt door een steeds veranderend ruimtelijk perspectief.

Concord / Opus 21 for electric strings – Voldemars Johansons
Geïnspireerd door Pythagoras bouwde de Letse Voldemars Johansons Concord / Opus 21 for electric strings, een klankinstallatie bestaande uit metalen snaren van diverse lengte. Johansons spant deze doorheen een ruimte en activeert de snaren – en daardoor ook de klankbuizen – door elektronica aan één van beide einden. In het donker een bijzondere ervaring, niet alleen auditief, maar zeker ook visueel. Door het toenemen van de stroom worden de snaren roodgloeiend.

Tijd en plaats van het gebeuren :

ISCM World Music Days in Brugge
Donderdag 1 en vrijdag 2 november 2012
Op verschilende locaties in Brugge

Meer info : www.concertgebouw.be en www.worldmusicdays2012.be

Bron : Tekst Pauline Driesen voor het Concertgebouwmagazine, september – december 2012

Elders op Oorgetuige :
World Music Days : wereldexpo voor hedendaagse muziek en grootste nieuwe muziekfestival ter wereld, 24/10/1012
Whiplash : BL!NDMAN [sax] + [drums] met volledig nieuw repertoire in Antwerpen, Brussel en Brugge, 1/10/2012

De World Music Days, de jaarlijkse meeting van de International Society for Contemporary Music (ISCM), is méér dan een zoveelste festival dat telkens door een andere afdeling wordt georganiseerd. De World Music Days zijn tegelijkertijd ontmoetingsplaats, venster op de wereld én een unieke gelegenheid om de Nieuwe Muziek-sektor internationaal in de spotlights te zetten. Een wereldtentoonstelling voor nieuwe muziek, zeg maar. Na Hongkong, Litouwen, Zweden, Australië en Kroatië, krijgt ISCM-Vlaanderen de kans om in 2012 dit mega-event te organiseren. En dit jaar worden de tenten ook opgeslagen bij Logos in Gent.

Daar kon dus Stichting Logos, hét pilootcentrum voor vernieuwende muziek bij uitstek, uiteraard niet op ontbreken. Internationaal geselecteerde componisten zoals de getalenteerde Fred Momotenko (foto) schreven voor deze wereldmuziekdagen een creatie voor het Logos robotorkest. ‘Diversity’ en ‘Global Showcase’ zijn de sleutelwoorden. Zo krijg je werk te horen dat bestaat uit inzendingen van de nationale ISCM-secties (geselekteerd door een jury): van Chili tot de Faeröer-Eilanden. Dit programma wordt aangevuld met werk van de Logos-componisten. Ook Mekaniske Orkestar, een (automatisch) installatieprojekt van Christian Blom wordt opgesteld in de nieuwe ruimte naast de tetraeder. Die valt vanaf maandagnamiddag (14 tem. 17u) te bezichtigen, en aansluitend doorlopend op dinsdag.

Programma :

• Jens L. Thomsen (FO), Orka
• Fred Momotenko (Nl), Dust aginst the Wind
• Rodrigo Cádiz (Cl), Ritmos Circadianos
• Christian Blom (DK), al Khowarizmis Mekaniske Orkester (installatie)
  en orkestraal werk van Kristof Lauwers, Sebastian Bradt en Godfried-Willem Raes

Tijd en plaats van het gebeuren :

ISCM World Music Days bij Logos
Dinsdag 30 oktober 2012 om 13.30 u en om 15.00 u
Logos Tetraëder – Gent
Bomastraat 26-28
9000 Gent

Meer info : www.logosfoundation.org en www.worldmusicdays2012.be

Elders op Oorgetuige :
World Music Days : wereldexpo voor hedendaagse muziek en grootste nieuwe muziekfestival ter wereld, 24/10/1012

Ook het Ensemble ON en het Ensemble Musiques Nouvelles geven ruimte aan Belgische componisten. Het eerste is te horen in creaties van Pierre Slinckx  en Gilles Doneus en in ‘Un Ciel Fait d’Herbes II’ van Claude Ledoux. Ensemble Musiques Nouvelles, het vlaggenschip van de Waalse nieuwe muziek, zorgt voor eerste uitvoeringen van Pierre Bartholomée  en Jean‐Pierre Deleuze. Verder op het programma van dit concert komt de luisteraar Philippe Boesmans tegen, Jean-Paul Dessy  en ‘Domeniche Alla Periferie del Impero’ van de acht jaar geleden overleden Italiaan Fausto Romitelli, een werk dat het ensemble eerder dit jaar uitbracht op het album ‘Nameless City’ (Cypres).

Tijd en plaats van het gebeuren :

WMD in Mons
Maandag 29 oktober 2012
Concert Ensemble ON : 15.00 u
Le Centre Henri Pousseur / Izumi Okubo : 17.00 u
Les 50 ans de Musiques Nouvelles: concert inaugural en l’honneur des 75 ans de Pierre Bartholomée : 20.00 u
Théâtre le Manège – Mons
Rue des passages 1
7000 Mons

Meer info : www.musiquesnouvelles.com en www.worldmusicdays2012.be

Elders op Oorgetuige :
World Music Days : wereldexpo voor hedendaagse muziek en grootste nieuwe muziekfestival ter wereld, 24/10/1012

Heleen Van Haegenborgh (foto) is een jonge Gentse pianiste die het accent legt op nieuwe muziek, en daarbij regelmatig samen werkt met niet-muzikanten. Ze wil hiermee afbreuk doen aan het elitaire karakter van de hedendaagse muziek om het aantrekkelijker te maken voor een breder publiek. Ze probeert steeds omgeving en inhoud van de muziek op elkaar te laten inspelen. Heleen gebruikt haar instrument op een zeer specifieke manier. Voor het Bâtard Festival geeft ze een live performance op de binnenplaats van La Bellone’s. Ze gaat aan de slag met een vier sporen-cassette recorder en creëert zo een polyfoon weefslel, terwijl ze ook de geluiden binnenin het gebouw en de bewegingen van de straat integreert.

Heleen Van Haegenborgh : ” De piano is zeer specifiek geprepareerd met ongeveer een 30 tal draden -vastgeknoopt aan het kader en gevlochten tussen de snaren- die ik op verschillende manieren gebruik. ..meerstemmigheid en deconstructie zijn thema’s..het toonmateriaal is op een manier afkomstig van een motet van Rameau. Het is een combinatie van keys en preparaties.”

Tijd en plaats van het gebeuren :

Performance Heleen Van Haegenborgh @ Bâtard Festival
Vrijdag 26 oktober 2012 om 19.30 u en om 21.00 u
La Bellone – Brussel
Vlaamse Steenweg 46
1000 Brussel

Meer info : www.batard.be en www.beursschouwburg.be